Ospa wietrzna - choroba wieku dziecięcego

Na ospę wietrzną (wiatrówkę) można zachorować niezależnie od wieku. Najczęściej jednak zarażają się nią dzieci do 9. roku życia. Zazwyczaj ospa u dzieci przebiega łagodniej niż u dorosłych, jednak nie zawsze tak jest.

Przyczyna ospy wietrznej

Ospę wietrzną wywołuje wirus varicella–zoster (VZV), który przenosi się przez bezpośredni kontakt, drogą kropelkową oraz na ubraniach, zabawkach, pościeli itd. Chory na ospę zaraża innych już 2-3 dni przed pojawieniem sięwysypki, przestaje dopiero po przyschnięciu i odpadnięciu ostatnich strupków. Od zetknięcia się z wirusem do pojawienia się objawów mija od 10 do 21 dni. Wiatrówką można też zarazić się od chorego na półpasiec u dzieci, bo za obie choroby odpowiedzialny jest ten sam wirus.

Objawy ospy wietrznej

Wysypka przy ospie. Najpierw na skórze dziecka pojawiają się niewielkie plamki. Z plamek tworzą się grudki, z grudek wypełnione płynem surowiczym pęcherzyki, a z pęcherzyków strupki, które odpadają po tygodniu, dwóch (a nawet trzech). W ich miejscu jeszcze przez jakiś czas widać niewielkie przebarwienia. Jeśli dziecko się nie drapie, na jego ciele nie pozostaną żadne blizny. Wykwity pojawiają się w kilku lub nawet kilkunastu rzutach (co kilka godzin), chory ma więc równocześnie i pęcherze, i strupki. Wysypka może być niewielka i pojawić się wyłącznie na plecach i brzuchu. Czasem jednak obejmuje całe ciało, w tym narządy płciowe, odbyt, powieki i wnętrze ust. Zdarza się, że pęcherze są nawet na gałce ocznej. Dziecko musi wówczas jak najszybciej zostać zbadane przez lekarza – zlekceważenie ich mogłoby doprowadzić do uszkodzenia wzroku.

Gorączka przy ospie. Może być bardzo wysoka, nawet do 40°C. Na ogół pojawia się dzień przed wysypką. Jeśli ospa wietrzna łagodnie przebiega, dziecko ma tylko stan podgorączkowy.
 

Leczenie ospy wietrznej

Z dzieckiem chorym na ospę zgłoś się do pediatry. Jeśli ospa ma wyjątkowo ostrą postać, lekarz może przepisać leki hamujące namnażanie się wirusów, np. Acyklowir. Na ogół wystarczy jednak:

• Obniżanie gorączki. Możesz podać ibuprofen lub paracetamol.
• Zapobieganie swędzeniu. Gdy dziecko się drapie, może nadkazić ranki bakteriami, a po zdrapanych strupkach zostają brzydkie dołki. Nie smaruj zmian płynnym pudrodermem (przywiera do nich i utrudnia gojenie, a pod tworzącą się na skórze skorupką namnażają się bakterie), lecz kremami przeciwwirusowymi (Vratizolin, Zovirax) lub roztworem wodnym gencjany. Pomóc mogą także krótkie kąpiele w letniej wodzie. Jeśli dziecko nie może wytrzymać swędzenia, stosuje się także doustne leki przeciwhistaminowe (np. Fenistil, na receptę) i uspokajające (ziołowe, np. Melisal w syropie).

Jak pomóc dziecku choremu na ospę wietrzną

Nie zmuszaj dziecka do jedzenia. Jeśli ma w buzi pęcherze, serwuj „gładkie”, łagodne potrawy – ziemniaki puree, jogurty, delikatne zupy... Unikaj potraw mocno przyprawionych i kwaśnych.

Krótko kąp, by przysychające strupki nie rozmiękły. Możesz dodać do wody nadmanganian potasu (do kupienia w aptece). Roztwór powinien być jasnoróżowy.

Obetnij krótko paznokcie. Zmniejszysz w ten sposób ryzyko zadrapań i nadkażenia ran bakteriami.

Delikatnie wycieraj. Nie trzyj, przykładaj ręcznik miejsce przy miejscu.

UWAGA! Jeśli wykwity nadkażą się bakteriami, konieczny będzie antybiotyk, który uchroni malca przed bliznami.

Powikłania po ospie wietrznej

Ospa na ogół nie powoduje groźnych powikłań, może być jednak niebezpieczna w przypadku noworodków, osób z obniżoną odpornością (np. leczonych cytostatykami) i kobiet w ciąży. Konsekwencją ospy mogą być powikłania neurologiczne, np. zapalenie opon mózgowo-rdzeniowych, zapalenie żołądka i jelit, zapalenie płuc, a w wypadku przyszłych mam nawet wady rozwojowe u dziecka (dlatego kobiety planujące ciążę powinny się zaszczepić, jeśli wcześniej nie chorowały na ospę).

Odporność na ospę

Dziecko, które przeszło ospę wietrzną, nie zachoruje na nią nigdy więcej. Wirus może jednak „obudzić” się po latach i spowodować półpasiec

Szczepienia przeciw ospie wietrznej

Ministerstwo Zdrowia zaleca szczepienie przeciwko ospie od 2003 roku (obowiązkowe jest tylko dla dzieci z grupy ryzyka, np. z upośledzeniem odporności, gdy jest duże ryzyko, że choroba będzie miała ciężki przebieg). Szczepić można już dziewięciomiesięczne maluszki. Cykl składa się z dwóch dawek, które powinno się podać w odstępie co najmniej sześciu tygodni. Osoby zdrowe, które miały kontakt z chorym, mogą chronić się przed zachorowaniem, szczepiąc się w ciągu 72 godzin. Dzięki temu nawet jeśli nie uda im się uniknąć wiatrówki, przejdą ją zdecydowanie łagodniej.
                                                                                                                                                                                                                                                                           Konsultacja: dr Małgorzata Czyżewska, konsultant wojewódzki ds. neonatologii Akademii Medycznej we Wrocławiu